NGO's bieden handvatten voor effectief parlementair toezicht op Nederlands ontwikkelingsgeld voor water.
Publicatiedatum: 18/10/2017
In Nederland is water een prioriteit voor ontwikkelingsamenwerking en voor handel. De jaarlijkse ontwikkelingssamenwerkingsbegroting voor water bedraagt 190 miljoen euro, die zowel water, sanitatie en hygiëne (WASH) en waterbeheer betreft. De Internationale Water Ambitie (IWA) is een samenwerkingsinitiatief van de Nederlandse ministeries van Buitenlandse Zaken, Economische Zaken en Infrastructuur en Milieubeheer om Nederlandse expertise te promoten bij de aanpak van internationale waterproblematiek.
Op 11 oktober 2017 organiseerde het Water NGO Platform van het Netherlands Water Partnership (NWP) een seminar voor Tweede Kamerleden. Het seminar was bedoeld om de kamerleden bij te praten over de internationale wateragenda vanuit het perspectief van NGO's en ze te adviseren over effectief parlementair toezicht op de besteding van Nederlands ontwikkelingsgeld voor water. Zes parlementsleden woonden het seminar bij: Raymond de Roon (PVV), Mustafa Amhaouch (CDA), Isabelle Diks (Groen Links), Kirsten van den Hul (PvdA), Corrie van Brenk (50PLUS) en Léonie Sazias (50PLUS).
Na een introductie door NWP bestuurslid en NGO Platformvoorzitter Jacqueline Barendse, volgden er drie NGO-presentaties.
Stef Smits van het IRC, legde uit hoe kamerleden ervoor kunnen zorgen dat Nederland haar toezegging nakomt om in 2030 dertig miljoen mensen van water te voorzien en vijftig miljoen van sanitatie.Hij vroeg ze om de voortgang, kwaliteit en duurzaamheid van de resultaten te monitoren. Stef merkte op dat de beschikbare Nederlandse fondsen (€ 90 miljoen / jaar) onvoldoende waren om duurzaamheid te waarborgen en dat er ook lokaal geld nodig was. Tot slot verzocht hij de overheid niet alleen de water en sanitatie targets van Duurzaam Ontwikkelingsdoel 6 (SDG 6) te helpen realiseren, maar ook de bijbehorende targets voor waterbeheer.
De twee andere presentaties gingen over hulp en handel in de watersector door Giacomo Galli (Both Ends) en over water, conflict en migratie door Rolien Sasse (onafhankelijke consultant voor NWP). Op basis van het voorbeeld van een door Nederland gefinancierd kustontwikkelingsprogramma in Jakarta, Indonesië, benadrukte de heer Galli de noodzaak om lokale participatie en milieueffectrapportages (m.e.r.) in Nederlandse infrastructuurprojecten op te nemen. Mevrouw Sasse spoorde de kamerleden aan om een nieuw thema te omarmen: "Water Crisis en Stabiliteit", over de rol van water in conflictpreventie.
Elke spreker heeft een oproep tot actie ingediend.
Monitoren
De kamerleden waren geïnteresseerd om te weten of er belangrijke mijlpalen en monitoring indicatoren zijn om Duurzaam Ontwikkelingsdoel 6 (SDG 6) te realiseren. Twee belangrijke mijlpalen werden aangegeven. In 2018 zouden we een goed idee moeten hebben van de financiële verplichtingen die op de lange termijn nodig zijn om in 2030 dertig miljoen mensen van water te voorzien en vjiftig miljoen van sanitatie. In 2020 (5 jaar na de lancering van de SDG's) zouden we de veranderingen moeten hebben aangebracht om SDG 6 bereiken in 2030.
Met betrekking tot monitoring indicatoren heeft het Joint Monitoring Programme (JMP) vorig jaar de beginwaarden en nieuwe indicatoren voor veilig beheerd drinkwater en sanitaire voorzieningen (SDG 6.1 en 6.2) vastgesteld. In 2018 publiceert het VN GEMI initiatief de beginwaarden en indicatoren voor afvalwaterbehandeling en waterkwaliteit (SDG 6.3.2), watergebruik (SDG 6.4.1) en schaarste (SDG 6.4.2), geïntegreerd waterbeheer ( SDG 6.5.1), grensoverschrijdende samenwerking (SDG 6.5.2) en watergerelateerde ecosystemen (SDG 6.6.1). Aangezien het toezicht op SDG 6 berust op nationale gegevens, is het belangrijk om te investeren in nationale monitoringcapaciteiten.
Duurzaamheid
Diverse kamerleden vroegen wat nodig is om duurzame water- en sanitaire voorzieningen te waarborgen. Het antwoord, zo werd ze verteld, ligt in het toepassen van een systeemgerichte aanpak. Dit omvat onder meer een nationaal governancesysteem dat duidelijk rol en verantwoordelijkheden definieert; regelgeving voor tarieven; en een monitoring systeem voor toezicht. Het Directoraat-Generaal Internationale Samenwerking (DGIS) maakt gebruik van duurzaamheidsinstrumenten in zijn WASH-programma's, waaronder duurzaamheidscompacten, clausules en checks.
Financiën
De kamerleden waren blij te horen hoe afhankelijkheid van ontwikkelingshulp kan worden vermeden door gebruik te maken van lokaal kapitaal. Dit kan bijvoorbeeld door het opzetten van nationale waterfinancieringsfaciliteiten, zoals de door Nederland gefinancierde Kenia Innovative Finance Facility for Water (KIFFWA). Goede tariefbepaling, gebaseerd op een deudgdelijk regelgevend systeem, dat duurzaamheid tegen betaalbaarheid afweegt, is een ander voorbeeld.
Reflecterend op het seminar, stelde Stef Smits vast dat het een zeer nuttige bijeenkomst was met goede en relevante vragen. Twee belangrijke kwesties werden benadrukt, zei hij. Ten eerste moet de duurzaamheid van water en sanitaire voorzieningen hoog op de agenda staan. Dat vereist dat duurzaamheid wordt gecontroleerd en dat het wordt gewaarborgd, bijvoorbeeld door financiële duurzaamheid. Ten tweede is het noodzakelijk om een systeem op te zetten om duurzaamheid te behalen.
A maand na het seminar, is deelnemende 50PLUS kamerlid Corrie van Brenk SDG 6 ambassadeur geworden als onderdeel van het #AdopteereenSDG initiatief van Building Change. Mevr. Van Benk belooft aandacht te vragen voor schoon water en sanitaire voorzieningen voor iedereen bij de begroting in de Tweede Kamer.
