Skip to main content

Publicatiedatum: 14/07/2014

Het millenniumdoel voor het halveren van de bevolking zonder toegang tot drinkwatervoorzieningen is vorig jaar behaald. Met dit mooie resultaat op zak is het belangrijk dat we ons afvragen hoe mensen deze toegang behouden, stelt Stef Smits, Senior Programme Officer bij IRC in deze opiniebijdrag van Vice Versa. Duurzaamheid van watervoorzieningen in ontwikkelingslanden is al lang een hoofdpijn dossier. Want hoe zorg je ervoor dat een pomp of pijp niet na 2 of 3 jaar kapot gaat? En als dat gebeurt, dat hij gerepareerd of vervangen wordt? Om de post-Millenniumdoelstellingen te behalen is een radicale verandering in de manier van werken nodig.

Terwijl toegang tot mobiele telefoons gestaag gaat richting wereldwijde dekking, wordt er druk onderhandeld over de einddatum voor het behalen van universele toegang tot schoon water als één van de Duurzame Ontwikkelingsdoelen. Zoals Dick van Ginhoven van DGIS het zei, het behalen van dat ontwikkelingsdoel is een Echternach processie: voor elke drie stappen die we vooruitzetten met het aanleggen van nieuwe systemen, zetten we er ook weer twee terug, met name in de rurale gebieden. Veel van diegenen die nu water hebben, zullen over korte tijd weer zonder zitten. Want pompen gaan kapot, waterleidingen breken en wie betaalt reparatie en vervanging?

De trieste conclusie is dat tussen de 30-40 procent van de rurale watersystemen die in ontwikkelingslanden zijn aangelegd vroegtijdig kapot gaat. Daarnaast levert een vergelijkbaar deel van de systemen water dat niet aan de norm voldoet. Recent onderzoek van IRC in Ghana laat zien dat 4 op de 5 huishoudens in een aantal gemeenten niet het water of de waterkwaliteit krijgen waar ze recht op hebben. Dit betekent dat veel pompen niet de hoeveelheid water leveren die zou moeten, dat de kwaliteit slecht is, of dat ze het soms tijden helemaal niet doen. Dit gebeurt deels als gevolg van slechte planning, maar met name door gebrekkig onderhoud. Hierdoor gaat wereldwijd de investering van miljarden dollars en de inspanning van duizenden organisaties verloren. Niet (alleen) de schaarste van water, maar deze duurzaamheidscrisis lijkt hét obstakel te zijn voor het bereiken van de nieuwe duurzame ontwikkelingsdoelen.

Harde les

Deze harde les van duurzaamheid bracht meer dan 180 experts uit de hele wereld op de been naar het WASH Sustainability Forum dat afgelopen week in Amsterdam plaatsvond. En de boodschap was duidelijk: om de post-Millenniumdoelstellingen te behalen is een radicale verandering in de manier van werken nodig.

Het betekent dat het aansluiten van 1 miljoen mensen op een totale bevolking van 50 miljoen in feite zinloos is, tenzij daarnaast ook flink wordt geïnvesteerd wordt in het onderhoud en vervanging van bestaande systemen. Het potentieel van nieuwe technologie om de kosten van het toezicht te verminderen speelt hierin een rol. Op het Sustainability Forum werden handige instrumenten gepresenteerd zoals de WASH Cost Share tool, ontwikkeld door IRC, dat helpt kosten en duurzaamheidsrisico's vooraf te toetsen. Het zet belangrijke vragen die komen kijken bij het installeren en onderhouden van een voorziening op een rij, zoals wie het onderhoud pleegt, wat dit kost en wie dit betaalt.

Duurzaamheid meten

Andere instrumenten werden gepresenteerd die niet alleen vooraf een toets doen, maar de daadwerkelijke duurzaamheid meten. Dat wil zeggen, met deze instrumenten, kan bijvoorbeeld een toezichthouder niet alleen checken of er daadwerkelijk water uit de kraan komt, maar bijvoorbeeld ook of het waterleidingbedrijf de boekhouding op orde heeft en een onderhoudsplan volgt zodat het water volgend jaar ook nog stroomt.

Een goed voorbeeld is SIASAR (Ruraal Drinkwater en Sanitatie Informatie Systeem) in Centraal-Amerika. Met behulp van mobiele telefoon technologie wordt op een snelle wijze informatie verzameld over de toestand van rurale drinkwater voorzieningen. Het systeem classificeert alle water- en sanitatievoorzieningen op basis van een aantal indicatoren op een schaal van A tot D. Een systeem met een A waardering voldoet aan alle regelgeving en onderhoudscriteria kan nog vele jaren mee. Een systeem met waardering D heeft urgente ondersteuning nodig. Op basis van deze classificatie kan de gemeente op tijd ingrijpen voordat een probleem uit de klauwen groeit: een tariefswijziging doorvoeren als dat te laag ligt voor onderhoud; een auditor sturen als de boekhouding een rommeltje lijkt of een training voor de beheerder als er te veel lekkages zijn. Ze helpen gemeentes dus om toezicht te houden en waterbedrijven te ondersteunen waar nodig.

De goede kant op

Op het Forum werd ook de rol van de overheid, en met name van gemeenten, in duurzaamheid benadrukt. De overheid moet samen met gemeenschappen en private partijen voor duurzaamheid zorgen. De instrumenten kunnen daarbij helpen, maar zonder een sterke lokale overheid blijven de tools speeltjes voor IT ontwikkelaars.

Er is nog een lange weg te gaan, maar het gaat de goede kant op. Goede openbare voorzieningen, zoals water, maar ook wegen of onderwijs, hebben een sterke overheid nodig die samen met een betrokken private sector en maatschappelijk middenveld voor duurzaamheid kunnen zorgen. Dit betekent ook een nieuwe rol voor hulporganisaties en donoren. Zij moeten zich minder richten op het aanleggen van watervoorzieningen, maar meer op het ondersteunen van overheden en helpen bij het ontwikkelen van de capaciteit en investeringsplannen om ware voorzieningen te leveren. Voorzieningen voor het leven.

Disclaimer

At IRC we have strong opinions and we value honest and frank discussion, so you won't be surprised to hear that not all the opinions on this site represent our official policy.

Back to
the top